Hemoroid ya da halk arasında bilinen ismiyle basur, toplumda son derece yaygın olarak görülen fakat çoğunlukla konuşulmaktan çekinilen bir sağlık problemidir. Hayat kalitesini ciddi oranda düşürebilen bu sorun, makat bölgesindeki damarların genişlemesi ve şişmesiyle karakterizedir. Neyse ki, modern tıp ile hemoroid tedavisi için pek çok etkili teknik bulunur.
Osmangazi Aritmi Randevu Al Çekirge Aritmi Randevu Al İnegöl Aritmi Randevu Al
Hemoroid, en kısa tanımıyla anal kanalın son bölümünde, rektum ve anüs bölgesinde yer alan toplardamarların genişlemesi, şişmesi ve sarkması durumudur. Bu damar yastıkçıkları normalde dışkı kontrolüne destek olan anatomik yapılardır. Fakat farklı sebeplerle bu damarlara uygulanan basınç arttığı zaman, yapıları bozularak varis benzeri bir görünüm alırlar ve hemoroid hastalığı ortaya çıkar.
Birçok kişi hemoroid ne demek ya da internal hemoroid nedir gibi sorularla bu durumu anlamaya çalışır. Aslında bu yapılar herkeste vardır, problem haline gelmeleri ise genişlemeleri ve belirti vermeye başlamalarıyla olur. Bu husus, ağrı, kanama, kaşıntı ve makatta ele gelen şişlik gibi şikayetlere yol açarak kişinin günlük hayatını olumsuz etkileyebilir.
Hemoroidin önemi, damarların ne kadar genişlediğine ve sarkma düzeyine bağlı olarak farklılık gösterir. Erken dönemlerde hayat stili farklılıkları ve basit medikal tedaviler yeterli olurken, ileri düzeylerde daha detaylı müdahaleler gerekebilir. Bundan dolayı, hemoroidin ne olduğunu ve altında yatan mekanizmayı anlamak, doğru tedaviye giden yolda atılacak ilk ve en önemli adımdır.
Hemoroidler, bulundukları yere göre temelde iki ana gruba ayrılır: iç hemoroidler ve dış hemoroidler. Bu ayrım hem belirtileri hem de uygulanacak tedavi tekniklerini direkt etkilediğinden dolayı büyük önem arz eder. İç hemoroid, rektumun içerisinde, anüsün başlangıç çizgisinin üst bölümünde yer alan damarların genişlemesiyle meydana gelir. Bu bölgedeki sinir uçları aşağıya daha az duyarlı olduğundan dolayı, hemoroidler çoğunlukla ağrısızdır.
En belirgin göstergesi, dışkılama esnasında ya da sonrasında tuvalet kağıdında ya da klozette görülen parlak kırmızı renkte kanamadır. İleri durumlarda, bu iç hemoroidler ıkınmayla anüsten dışarı sarkabilir ve bu durumlarda ağrı duyulabilir.
Kendi içerisinde derecelendirilen hemoroid evreleri de çoğunlukla iç hemoroidler için kullanılır. Aynı zamanda, dış hemoroid, anüsün çevresindeki derinin altında yer alan damarların şişmesiyle meydana gelir. Bu bölge sinir bakımından zengin olduğundan dolayı, dış hemoroidler çoğunlukla daha ağrılıdır. Makat etrafında ele gelen hassas bir şişli, kaşıntı ve otururken rahatsızlık hissi gibi belirtilerle baş gösterir.
Bazen bu dış hemoroidlerin içerisinde bir kan pıhtısı oluşabilir ve bu duruma tromboze hemoroid denir. Tromboze hemoroid, aniden başlayan şiddetli ağrıya ve mor-mavi renkli, sert bir şişliğe sebep olan acil bir durumdur ve hızlı bir tıbbi müdahale gerektirebilir. Bu iki ana çeşidin özelliklerini bilmek, hemoroid nedir nasıl geçer sorusuna verilecek cevabı özelleştirmede ciddi bir rol oynar.
Hemoroid oluşumun altında, anal ve rektal bölgedeki damarlar üzerindeki basıncın artması yatar. Bu basınç artışına sebep olan birçok unsur bulunur ve çoğunlukla birden çok sebebin bir araya gelmesiyle hastalık tetiklenir. En yaygın sebeplerin başında kronik kabızlık ve ishal gelir. Devamlı kabızlık çeken bir bireyin dışkılama esnasında aşırı ıkınması, bölgedeki damarlara direkt baskı yaparak genişlemelerine yüzey hazırlar.
Aynı şekilde, kronik ishal de anal bölgeyi tahriş eder ve damar formunu zorlar. Tuvalette uzun süre oturmak, özellikle telefon ya da kitap gibi dikkat dağıtıcı faktörlerle zaman geçirmek, anal kanaldaki damarların kanla dolmasına ve basıncın artmasına sebep olan bir diğer önemli risk unsurudur.
Düşük lifli beslenme rutinleri, dışkının sertleşmesine ve kabızlığa sebep olarak dolaylı yoldan hemoroide sebep olur. Hamilelikte hemoroid görülme olasılığı da oldukça fazladır. Bunun nedeni hem hormonal farklılıkların damar duvarlarını gevşetmesi hem de büyüyen rahmin pelvik bölgedeki toplardamarlara baskı yapmasıdır. Aynı zamanda, ağır kaldırma gerektiren meslekler ya da sporlar, obezite ve genetik yatkınlık da hemoroid oluşumunda rol oynayan diğer önemli unsurlar içerisinde sayılabilir.
Hemoroid belirtileri, hemoroidin çeşidine, bulunduğu konuma ve seviyesine göre değişiklik gösterebilir. Bundan dolayı, hemoroid belirtileri nelerdir sorusunun cevabı kişiden kişiye değişebilir. En çok rastlanılan ve çoğunlukla hastaları doktoran getiren belirti, makattan kanamadır. Hemoroid kanaması tipik olarak parlak kırmızı renktedir ve dışkılamadan sonra tuvalet kağıdında leke biçiminde ya da klozette damlama stilinde görülür.
Bu belirti çoğunlukla ağrısızdır ve iç hemoroidlerin en karakteristik göstergesidir. İç hemoroid belirtileri içerisinde, kanamanın yanı sıra, dışkılama esnasında dolgunluk hissi ve rektumun tam boşlamadığı hissi de vardır. Eğer iç hemoroid anüsten dışarı sarkarsa, bu durum ıslaklık, akıntı ve kaşıntıya sebep olabilir.
Dış hemoroid belirtileri daha çok ağrı ve rahatsızlık hissi ile baş gösterir. Anüs etrafında ele gelen hassas bir şişlik, özellikle otururken ya da dışkılama esnasında artan bir ağrı, şiddetli kaşıntı ve yanma hissi yaygındır. Bazen bu şişliğin içerisinde kan pıhtısı oluşursa, ağrı çok şiddetli ve sürekli hale gelebilir.
Hem iç hem de dış hemoroidler, anal bölgede tahrişe ve hijyen problemlerine sebep olarak kronik kaşıntıya neden olabilir. Hemoroid görüntüleri ya da hemoroid görüntüsü arayışı çoğunlukla hastaların kendi durumlarını anlamlandırma çabasından kaynaklanır.
Hemoroid teşhisi, çoğunlukla basit bir fiziki muayene ile kolaylıkla konulabilir. Fakat belirtilerin başka ciddi rahatsızlıklarla karışabilmesinden dolayı, doğru tanı için muhakkak bir doktora başvurmak gerekir. Peki, hemoroid için hangi bölüme gidilir ya da hemoroid hangi doktor bakar? Bu hususta başvurulması gereken uzmanlık alanı genel cerrahi ya da özellikle bu alanla ilgilenen proktoloji bölümleridir. Kabızlık ve hemoroid için hangi doktora gidilmeli sorusunun yanıtı da yine bu uzmanlıklardır. Teşhis süreci hastanın tıbbi geçmişinin alınmasıyla başlar.
Doktor, şikayetlerin ne zaman başladığını, şiddetini, kanama olup olmadığını ve eşlik eden başka semptomları sorgular. Sonrasında fiziki muayeneye geçilir. İlk olarak, dış hemoroidlerin ya da iç hemoroidlerin sarkmış olup olmadığını görmek adına anüs bölgesi gözle incelenir. Bu görsel muayene, tromboze hemoroid gibi durumları teşhis etmek için çoğunlukla yeterlidir. Ardından doktor, iç hemoroidleri ve anal kanalın yapısını değerlendirmek adına parmakla rektal muayene yapabilir. Bu muayene esnasında eldivenli ve kayganlaştırılmış işaret parmağıyla rektumun alt kısmı kontrol edilir.
Eğer iç hemoroidlerin daha ayrıntılı incelenmesi ya da kanamanın sebebinin kesin olarak belirlenmesi gerekiyorsa, anoskopi, rektoskopi ya da sigmoidoskopi gibi tekniklere başvurulabilir. Bu işlemlerde, ucunda ışık ve kamera olan kısa bir tüp vasıtasıyla anal kanal ve rektumun iç yüzeyi görüntülenir. Özellikle 40 yaş üzeri hastalarda ya da ailede kolon kanseri öyküsü olanlarda, altta yatan başka bir patolojiyi dışlamak adına kolonoskopi yapılması da istenebilir.
Hemoroid şikayetleri başladığı zaman, cerrahi müdahaleye gerek olmadan rahatlama sağlayabilecek ve belirtileri hafifletebilecek pek çok teknik vardır. Basura ne iyi gelir? sorusu, özellikle ağrı ve kaşıntının fazla olduğu zamanlarda sıklıkla sorulur. Evde uygulanabilecek en başarılı yöntemlerden biri sıcak su oturma banyolarıdır. Günde birkaç defa, 15-20 dakika süresince leğen ya da küvet içinde ılık-sıcak suya oturmak, anal bölgedeki kasların gevşemesine, kan dolaşımının artmasına ve ağrının azalmasına destek olur.
Beslenme rutinlerini düzenlemek de büyük önem arz eder. Lifli besinler tüketmek ve bolca su içmek, dışkıyı yumuşatarak dışkılama esnasında ıkınma gereksinimi azaltır ve damarlar üzerindeki baskıyı hafifletir.
Anal bölgenin hijyenine önem vermek, tahrişi engellemek için ciddi bir adımdır. Tuvaletten sonra sert tuvalet kağıtları yerine ıslak mendil ya da suyla temizlik yapmak iyidir. Bölgeyi kibarca kurulamak da kaşıntıyı engelleye destek olur. Hemoroid ağrısına ne iyi gelir diye merak edenler için, doktor önerisiyle kullanılan lokal anestezik ya da kortizon içeren kremler ve merhemler geçici rahatlama sağlar.
Piyasada yer alan ve dış hemoroid için krem olarak satılan bu ürünler, şişliği ve ağrıyı azaltır. Aynı zamanda, uzun süre oturmak zorunda olan kişiler için tasarlanan hemoroid yastığı ya da hemoroid minderi kullanmak, oturma esnasında anal bölgeye direkt binen basıncı dağıtarak konforu artırır ve iyileşme sürecine yardımcı olur.
Bu süreç, basit tedbirlerden cerrahi müdahalelere dek geniş bir yelpazeye yayılır. Erken evre hemoroidler, çoğunlukla yaşam stili ve beslenme düzeninde yapılacak farklılıklarla kontrol altına alınabilir ve belirtileri ortadan kalkabilir. Bol lifli bir diyet tercih etmek, günde en az 2-2,5 litre su içmek, düzenli spor yapmak ve tuvalet gereksinimini ertelememek adına temel alışkanlıklar, hemoroidin ilerlemesini durdurabilir ve var olan şikayetleri giderebilir. Dış hemoroid nasıl geçer sorusu için de benzer biçimde, sıcak oturma banyoları ve doktorun tavsiye edeceği topikal kremlerle semptomatik rahatlama sağlanabilir ve çoğunlukla birkaç hafta içerisinde şişlik ve ağrı kaybolur.
Eğer hemoroidler bu konservatif yöntemlere cevap vermiyorsa ya da ileri evredeyse, daha kalıcı çözümler için tıbbi tedavilere başvurmak gerekir. Bu hususta, hemoroid nedir nasıl geçer sorusu, profesyonel bir hemoroid tedavisi planını işaret eder. Lastik bant ligasyonu, skleroteraoi gibi ofis türü prosedürler ya da lazerle tedavi ve cerrahi operasyonlar, genişlemiş damar formunu ortadan kaldırarak kalıcı bir çözüm sunar. Bu sebeple, hemoroidin geçmesi adına öncelikle sebeplerinin ortadan kaldırılması ve sonrasında durumun ciddiyetine uygun bir tedavi yönteminin seçilmesi önemlidir.
Hemoroid tanısı konmuş ya da bu rahatsızlığa yatkın olan kişilerin, belirtilerin kötüleşmesini engellemek ve nüks tehlikesini azaltmak adına günlük hayatlarında bazı önemli hususlara dikkat etmeleri gerekir. Bu tedbirler, tedavi sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır ve uzun süreli başarı için ciddi rol oynar. İlk olarak, beslenme rutini gözden geçirilmelidir. Acı, baharatlı ve aşırı işlem görmüş gıdalar, bazı kişilerde anal bölgede yanma ve tahrişi artırabilir, bundan dolayı bu tarz yiyeceklerden kaçınmak ya da tüketimini sınırlandırmak yararlı olabilir. Bunun yerine posa ve lif bakımından zengin bir beslenme düzeni benimsenmelidir.
Sebzeler, meyveler, baklagiller ve tam tahıllı ürünler, dışkıyı yumuşatır ve kapasitesini artırarak bağırsak hareketlerini kolaylaştırır. Tuvalet alışkanlıkları da büyük önem arz eder. Dışkılama gereksinimi hissedildiğinde asla ertelenmemelidir. Çünkü dışkının rektumda beklemesi onun sertleşmesine ve su kaybetmesine sebep olur. Tuvalette 5 dakikadan çok oturmaktan ve bu esnada gazete, kitap okumak ya da telefonla oynamaktan kaçınılmalıdır.
Hemoroid çoğunlukla iyi huylu bir durum olsa da, tedavi edilmediği zaman ya da ihmal edildiğinde bazı önemli komplikasyonlara sebep olabilir. Bu komplikasyonlar hayat kalitesini daha da düşürür ve acil tıbbi müdahale gerektirir. En çok gözlenen komplikasyonlardan biri anemidir. Sürekli ya da şiddetli hemoroid kanaması yaşayan hastalarda, zaman içerisinde vücuttaki demir depoları tükenir ve bu durum kansızlığa sebep olabilir.
Anemi, halsizlik, yorgunluk, soluk cilt ve nefes darlığı gibi semptomlarla kendisini gösterir. Bir başka önemli komplikasyon, strangüle hemoroiddir. Anüsten dışarı sarkan bir iç hemoroidin, anal kaslar tarafından sıkıştırılarak kan akışının kesilmesi halidir. Bu hal, hemoroid dokusuna şiddetli ağrıya, şişmeye ve doku ölümüne sebep olabilir. Strangüle hemoroid, acil cerrahi müdahale isteyen ciddi bir tablodur. Dış hemoroidlerde de en çok rastlanan komplikasyon trombozdur. Tromboze hemoroid, hemoroid pakesi içerisinde aniden bir kan pıhtısının oluşmasıdır.
Hemoroidin en can sıkıcı ve inatçı belirtilerinden bir tanesi anal kaşıntıdır. Bu kaşıntı, hemoroidin kendinden, sarkan hemoroidlerin sebep olduğu mukus akıntısından ya da bölgenin hijyenini sağlamadaki zorluklardan kaynaklanır. Hemoroid kaşıntısına ne iyi gelir? Sorusunun yanıtı, kaşıntının altında yatan sebebi ele alan çok fonksiyonel bir yaklaşım ister.
İlk ve en önemli aşama, bölgeyi temiz ve kuru tutar. Her dışkılamanın ardından, tahriş edici olmayan, parfümsüz ve alkolsüz ıslak mendillerle ya da tercihen ılık suyla özenle temizlik yapılmalıdır. Sonrasında bölge, yumuşak bir havluyla sürtmeden, tampon hareketlerle tamamen kurulanmalıdır. Nemli bir ortam mantar ve bakteri üremesini kolaylaştırarak kaşıntıyı artırabilir. Pamuklu iş çamaşırları giymek ve dar, sentetik kıyafetlerden kaçınmak, bölgenin hava almasına destek olarak terlemeyi ve nemi azaltır. Kaşıntıyı tetikleyebilecek kahve, çikolata, domates, baharatlı yiyecekler ve asitli içecekler gibi gıdaların tüketimini azaltmak da bazı kişilerde fayda sağlar.
Hemoroidi engellemek, tedavi etmekten her daim daha kolay ve daha az maliyetlidir. Hemoroidden korunma yöntemleri, büyük oranda sindirim sistemini sağlıklı tutmaya ve anal bölgedeki basıncı azaltmaya odaklanan hayat stili farklılıklarına dayanır. En temel engelleyici önlem, diyetinize yeterli oranda lif ilave etmektir. Günlük olarak 25-30 gram lif tüketmeyi amaçlamak, dışkıyı yumuşak ve hacimli hale getirerek bağırsaklardan kolaylıkla geçmesini sağlar. Bu, ıkınma gereksinimini ortadan kaldırır. Taze meyveler, sebzeler, kepekli tahıllar, yulaf ve baklagiller harika bir lif kaynağıdır. Lif alımını artırırken, bolca su tüketmek çok önemlidir.
Yeterli sıvı almadan lif, tam tersi bir etki oluşturarak kabızlık yapabilir. Düzenli fiziksel aktivite, hemoroidi engellemede kilit bir rol oynar. Egzersiz, bağırsak hareketliliğini uyarır ve kabızlığı engellemeye destek olur. Aynı zamanda kan dolaşımını iyileştirir ve sağlıklı bir kiloyu korumaya destek olur. Tuvalet rutinlerinizi gözden geçirmek de önemlidir. Tuvalet gereksinimi hissedildiği zaman bekletmemek, dışkının sertleşmesini engeller.
Tuvalette uzun süre oturmaktan ve ıkınmaktan kaçınmak, anal damalar üzerindeki gereksiz baskıyı önler. Eğer işiniz gereği uzun müddet oturmanız gerekiyorsa, saatte bir kalkarak birkaç dakika dolaşmak kan akışını düzenler. Ağır kaldırmaktan kaçınmak ya da doğru yöntemle kaldırmak da karın içi basıncını ve bu sebeple de hemoroid riskini azaltır. Bu basit ancak etkili rutinler, hemoroid oluşumunu büyük oranda engelleyebilir ve genel sindirim sağlığınızı iyileştirir.
Hemoroid tedavisi, hastalığın evresine, belirtilerin durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre özelleştirilmiş bir yaklaşımla planlanır. Tedavi alternatifleri, en basit haya tarzı farklılıklarından karmaşık cerrahi prosedürlere dek uzanır. İlk adım tedavi çoğunlukla konservatif teknikleri kapsar. Bu adımda, lifli diyet, bol sıvı alımı, düzenli spor ve doğru tuvalet rutinleri gibi tedbirler alınır. Belirtilerin şiddetini hafifletmek adına sıcak oturma banyoları ve topikal ilaçlar kullanılır.
Eczanelerde yer alan hemoroid için krem ve merhemler, ağrı, kaşıntı ve şişliği azaltmaya destek olabilir. Özellikle bayanlar en iyi hemoroid kremi ya da yorumlar kadınlar kulübü gibi platformlarda sıklıkla tartışılan bu ürünler, hidrokortizon, lidokain gibi etken maddeler kapsar. Aynı zamanda, rektum içerisine uygulanan hemoroid fitil formları da iç hemoroid tedavisi için tercih edilebilir. Bu ilaçlar için bir doktordan hemoroid reçete almak en uygunudur.
Eğer bu konservatif teknikler yetersiz kalırsa, minimal invaziv ofis prosedürleri gündeme gelir. Bu teknikler çoğunlukla anestezi gerektirmez ve poliklinik koşullarda uygulanır. Lastik Bant Ligasyonu, iç hemoroidin tabanına küçük bir lastik bant takılarak kan akışının kesilmesini ve hemoroidin birkaç gün içerisinde düşmesini sağlar. Skleroterapi tekniğinde, hemoroid dokusuna onu küçülten ve nebde dokusu oluşturarak sabitleyen kimyasal bir solüsyon enjekte edilir. İnfrared Koagülasyon’da da kızılötesi ışık kullanılarak hemoroid dokusu yakılır ve büzüşmesi sağlanır.
Bu tekniklerin de başarısız olduğu ya da hemoroidin çok ileri seviyede olduğu zamanlarda cerrahi tedavi alternatifleri değerlendirilir. Hemoroid ameliyatı, en kalıcı çözüm olarak kabul edilir. Geleneksel cerrahi teknik olan Hemoroidektomi, hemoroid pakelerinin cerrahi olarak tamamen çıkarılmasıdır. Çok etkili olmasına karşın, ameliyat sonrası ağrılı bir iyileşme süreci olabilir. Son senelerde popülerlik kazanan lazerle hemoroid ameliyatı da lazer enerjisi kullanılarak hemoroid dokusunun buharlaştırılması ya da büzüştürülmesi standardına dayanır.
Bu teknik, daha az ağrı, daha hızlı iyileşme ve daha az kanama gibi ayrıcalıklar sunabilir. Özellikle Bursa hemoroid tedavisi gibi spesifik arayışlarda bulunan kişiler için, lazer gibi modern teknolojileri sunan pek çok uzmanlaşmış klinik ve hastane bulunur. Cerrahiye karar verirken, tekniğin ayrıcalıkları ve dezavantajları doktorla ayrıntılı bir biçimde konuşulmalıdır.
Hemoroid ameliyatı sonrası dönem, tedavinin başarısı ve hastanın rahatlığı için en az ameliyatın kendisi kadar önemlidir. Bu süreçte doktorun önerilerine harfiyen uymak, iyileşmeyi hızlandırır ve olası komplikasyonları engeller. İyileşme sürecinde kaçınılması gereken bazı önemli hususlar vardır. İlk olarak, kabızlığa sebep olabilecek her türlü durumdan uzak durulması gerekir.
Ameliyat ardından ilk dışkılama çoğunlukla endişe verici olabilir, bundan dolayı dışkıyı yumuşak tutmak ciddi önem arz eder. Doktorunuz muhtemelen lif takviyeleri ya da laksatifler reçete eder. Bu zamanda liften fakir, işlenmiş ve katı besinler yerine bolca sebze, meyve ve su tüketimine önem verilmelidir. Dışkılama esnasında kesinlikle ıkınmaktan kaçınılmalıdır.
Ikınmak, hassas ameliyat bölgesindeki dikişlere ya da iyileşen dokulara zarar verebilir ve ciddi ağrıya sebep olabilir. Ameliyattan sonraki ilk birkaç hafta süresince ağır fiziksel egzersizlerden, ağır kaldırmaktan ve yorucu aktivitelerden kaçınmak gerekir. Bu tarz aktiviteler karın içi basıncını yükselterek ameliyat yerindeki kanamaya ya da şişliğe sebep olabilir. Hekiminiz ne zaman normal aktivite düzeyine dönebileceğinizi sizlere bildirir. Uzun müddet oturmak da bölgedeki basıncı ve ödemi artırabileceğinden dolayı sakınılması gereken bir diğer husustur. Oturmanız gerektiği zaman, bir hemoroid minderi ya da simit biçiminde bir yastık kullanmak yararlı olur.
Bölgenin temizliği de çok önemlidir, fakat bu temizlik nazikçe yapılmalıdır. Sert tuvalet kağıtları yerine doktorun tavsiye ettiği biçimde ılık suyla temizlik ya da oturma banyoları tercih edilmelidir. Hemoroid ameliyatı sonrası zamanda ağrı yönetimi için doktorun verdiği ağrı kesiciler düzenli kullanılmalı ve herhangi bir beklenmeyen, şiddetli ağrı, aşırı kanama ya da ateş gibi enfeksiyon belirtileri durumunda hemen doktora başvurulmalıdır.
Diğer Yazı ve Makaleler
Web sitemizde kullanıcı deneyimini geliştirmek için, çerezler kullanılmaktadır. Detaylı bilgi için Çerez Politikamızı inceleyebilirsiniz.